Sababu Za Kuteremshwa
(Baadhi Ya Suwrah Na Aayaat Za Qur-aan)
017-Suwrah Al-Israa
Imekusanywa na: Alhidaaya.com [2]
أسْبابُ النُّزُول
Asbaabun-Nuzuwl
Sababu Za Kuteremshwa (Baadhi Ya Suwrah Na Aayaat Za Qur-aan)
Imekusanywa na: Alhidaaya.com [4]
017-Asbaab Nuzuwl Suwrah Al-Israa Aayah 56-57
Kauli Zake Allaah (سبحانه وتعالى):
قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُم مِّن دُونِهِ فَلَا يَمْلِكُونَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنكُمْ وَلَا تَحْوِيلًا ﴿٥٦﴾
Sema: Iteni wale ambao mnadai (ni waabudiwa) pasi Naye, basi hawamiliki kukuondesheeni dhara na wala kuihamisha (kwa mwengine).
أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ ۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُورًا ﴿٥٧﴾
Hao wanaowaomba (wao wenyewe) wanatafuta kwa Rabb wao njia ya kujikurubisha, yupi miongoni mwao awe karibu zaidi na wanataraji rahmah Yake, na wanakhofu adhabu Yake. Hakika adhabu ya Rabb wako ni ya kutahadhariwa daima. [Al-Israa: 56- 57]
Sababun-Nuzuwl:
حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ، حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِدْرِيسَ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِي مَعْمَرٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَجَلَّ : ((أُولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ)) قَالَ كَانَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ أَسْلَمُوا وَكَانُوا يُعْبَدُونَ فَبَقِيَ الَّذِينَ كَانُوا يَعْبُدُونَ عَلَى عِبَادَتِهِمْ وَقَدْ أَسْلَمَ النَّفَرُ مِنَ الْجِنِّ .
Ametuhadithia Abuu Bakkr bin Abiy Shaybah, ametuhadithia ‘Abdullaah bin Idriys, kutoka kwa Al-A’mash, kutoka kwa Ibraahiym, kutoka kwa Abuu Ma’mar, kutoka kwa ‘Abdullaah kuhusu kauli Yake Allaah (عز وجل):
أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ
Hao wanaowaomba (wao wenyewe) wanatafuta kwa Rabb wao njia ya kujikurubisha, yupi miongoni mwao awe karibu zaidi na wanataraji rahmah Yake,
Amesema: Kulikuwa na kundi la majini walisilimu lakini walikuwa wakiabudiwa, na wale waliowaabudu wakaendeea kuwaabudu ilhali majini hao walioabudiwa walisilimu.
Na katika Riwaayah nyengine,
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ، مَسْعُودٍ ((أُولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ)) قَالَ: نَزَلَتْ فِي نَفَرٍ مِنَ الْعَرَبِ كَانُوا يَعْبُدُونَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ فَأَسْلَمَ الْجِنِّيُّونَ وَالإِنْسُ الَّذِينَ كَانُوا يَعْبُدُونَهُمْ لاَ يَشْعُرُونَ فَنَزَلَتْ: ((أُولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ)) مسلم
Kutoka kwa ‘Abdullaah bin Mas’uwd kuhusu Aayah:
أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ
Hao wanaowaomba (wao wenyewe) wanatafuta kwa Rabb wao njia ya kujikurubisha...
Kasema: Imeteremka kuhusu kundi la Waarabu walikuwa wakiabudu kundi katika majini. Majini hao walisilimu lakini watu waliendelea kuwaabudu bila ya wao kuhisi. Ikateremka:
أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ
Hao wanaowaomba (wao wenyewe) wanatafuta kwa Rabb wao njia ya kujikurubisha… [Muslim]
Na Riwaayah katika Al-Bukhaariy
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ رضى الله عنه فِي هَذِهِ الآيَةِ: ((الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمِ الْوَسِيلَةَ)) قَالَ نَاسٌ مِنَ الْجِنِّ كَانُوا يُعْبَدُونَ فَأَسْلَمُوا.
البخاري
Kutoka kwa ‘Abdullaah bin Mas’uwd amesema kuhusu Aayah hii:
الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ
Wale wanaowaomba (wao wenyewe) wanatafuta kwa Rabb wao njia ya kujikurubisha…
Imeteremshwa kuhusu baadhi ya majini waliokuwa wakiabudiwa na binaadamu. Kisha (majini hao) wakasilimu (lakini watu wakaendelea kuwaabudu). [Al-Bukhaariy Kitaab At-Tafsiyr]
أسْبابُ النُّزُول
Asbaabun-Nuzuwl
Sababu Za Kuteremshwa (Baadhi Ya Suwrah Na Aayaat Za Qur-aan)
Imekusanywa na: Alhidaaya.com [4]
017-Asbaab Nuzuwl Suwrah Al-Israa Aayah 59
Kauli Yake Allaah (سبحانه وتعالى):
وَمَا مَنَعَنَا أَن نُّرْسِلَ بِالْآيَاتِ إِلَّا أَن كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ ۚ وَآتَيْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهَا ۚ وَمَا نُرْسِلُ بِالْآيَاتِ إِلَّا تَخْوِيفًا ﴿٥٩﴾
Na hakuna kinachotuzuia kuleta Aayaat (muujiza) isipokuwa ni kuwa watu wa awali waliikadhibisha. Na Tuliwapa kina Thamuwd ngamia jike kuwa dalili dhahiri lakini wakamdhulumu. Na Hatupeleki Aayaat (miujiza, maonyo) isipokuwa kwa ajili ya kukhofisha. [Al-Israa: 59]
Sababun-Nuzuwl:
عَنْ اِبْن عَبَّاس قَالَ : سَأَلَ أَهْل مَكَّة النَّبِيّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ يَجْعَل لَهُمْ الصَّفَا ذَهَبًا، وَأَنْ يُنَحِّي عَنْهُمْ الْجِبَال، فَيَزْرَعُوا، فَقِيلَ لَهُ : إِنْ شِئْت أَنْ نَسْتَأْنِي بِهِمْ لَعَلَّنَا نَجَتْنِي مِنْهُمْ، وَإِنْ شِئْت أَنْ نُؤْتِيهِمْ الَّذِي سَأَلُوا، فَإِنْ كَفَرُوا أُهْلِكُوا كَمَا أُهْلِكَ مَنْ قَبْلهمْ، قَالَ : "بَلْ تَسْتَأْتِي بِهِمْ " فَأَنْزَلَ اللَّه : وَمَا مَنَعَنَا أَنْ نُرْسِل بِالْآيَاتِ إِلَّا أَنْ كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ وَآتَيْنَا ثَمُود النَّاقَة مُبْصِرَة
Kutoka kwa Ibn ‘Abbaas amesema: Watu wa Makkah wamemtaka Nabiy (صلى الله عليه وآله وسلم) awajaalie jabali la Swafaa liwe dhahabu na majabali yote yatoweke ili wapate kulima (badala yake katika ardhi hiyo). Akaambiwa: “Ima tuwavumilie kwa wema na tuwape muda zaidi au ukitaka tuwape waliyoyataka, kisha wakikufuru waangamizwe kama walivyoangamizwa wa kabla yao.” Nabiy (صلى الله عليه وآله وسلم) akasema: “Bali wavumilieni kwa wema na wapeni muda zaidi.” Hapo Allaah (عز وجل) Akateremsha:
وَمَا مَنَعَنَا أَن نُّرْسِلَ بِالْآيَاتِ إِلَّا أَن كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ ۚ وَآتَيْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهَا ۚ وَمَا نُرْسِلُ بِالْآيَاتِ إِلَّا تَخْوِيفًا ﴿٥٩﴾
Na hakuna kinachotuzuia kuleta Aayaat (muujiza) isipokuwa ni kuwa watu wa awali waliikadhibisha. Na Tuliwapa kina Thamuwd ngamia jike kuwa dalili dhahiri lakini wakamdhulumu. Na Hatupeleki Aayaat (miujiza, maonyo) isipokuwa kwa ajili ya kukhofisha.
[Imaam Ahmad, Ibn Jariyr, Al-Haakim]
أسْبابُ النُّزُول
Asbaabun-Nuzuwl
Sababu Za Kuteremshwa (Baadhi Ya Suwrah Na Aayaat Za Qur-aan)
Imekusanywa na: Alhidaaya.com [4]
017-Asbaab Nuzuwl Suwrah Al-Israa Aayah 85
Kauli ya Allaah (سبحانه وتعالى)
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ ۖ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا ﴿٨٥﴾
Na wanakuuliza kuhusu roho. Sema: Roho ni katika amri ya Rabb wangu. Na hamkupewa ujuzi isipokuwa kidogo tu. [Al-Israa: 85]
Sababun-Nuzuwl:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ كُنْتُ أَمْشِي مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي حَرْثٍ بِالْمَدِينَةِ وَهْوَ مُتَّكِئٌ عَلَى عَسِيبٍ، فَمَرَّ بِقَوْمٍ مِنَ الْيَهُودِ فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ سَلُوهُ عَنِ الرُّوحِ. وَقَالَ بَعْضُهُمْ لاَ تَسْأَلُوهُ عَنِ الرُّوحِ. فَسَأَلُوهُ فَقَامَ مُتَوَكِّئًا عَلَى الْعَسِيبِ وَأَنَا خَلْفَهُ، فَظَنَنْتُ أَنَّهُ يُوحَى إِلَيْهِ فَقَالَ ((وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً)) فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ قَدْ قُلْنَا لَكُمْ لاَ تَسْأَلُوهُ.
Abdullaah bin Mas’uwd amehadithia: Nilikuwa natembea na Rasuli wa Allaah (صلى الله عليه وآله وسلم) katika mashamba ya Madiynah, naye alikuwa akitembea kwa kuegemea kuti la mtende. Wakapita kundi la Mayahudi wakaambizana wamuulize kuhusu roho. Baadhi yao wakasema: “Msimuulize kuhusu roho.” Lakini wakamuuliza. Akainuka kwa kutegemea kuti la mtende, nami niko nyuma yake, nikidhani kuwa anateremshiwa Wahyi. Kisha akasoma:
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ ۖ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا ﴿٨٥﴾
Na wanakuuliza kuhusu roho. Sema: Roho ni katika amri ya Rabb wangu. Na hamkupewa ujuzi isipokuwa kidogo tu.
Hapo baadhi ya Mayahudi wakasema (kuwaambia wenzao): “Si tulikuambieni kuwa msimuulize (hamkusikia)?”
[Al-Bukhaariy – Kitaab At-Tawhiyd]
Na pia,
حَدَّثَنَا قَيْسُ بْنُ حَفْصٍ، قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ، قَالَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، سُلَيْمَانُ عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَلْقَمَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ بَيْنَا أَنَا أَمْشِي، مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فِي خَرِبِ الْمَدِينَةِ، وَهُوَ يَتَوَكَّأُ عَلَى عَسِيبٍ مَعَهُ، فَمَرَّ بِنَفَرٍ مِنَ الْيَهُودِ، فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ سَلُوهُ عَنِ الرُّوحِ. وَقَالَ بَعْضُهُمْ لاَ تَسْأَلُوهُ لاَ يَجِيءُ فِيهِ بِشَىْءٍ تَكْرَهُونَهُ. فَقَالَ بَعْضُهُمْ لَنَسْأَلَنَّهُ. فَقَامَ رَجُلٌ مِنْهُمْ فَقَالَ يَا أَبَا الْقَاسِمِ، مَا الرُّوحُ فَسَكَتَ. فَقُلْتُ إِنَّهُ يُوحَى إِلَيْهِ. فَقُمْتُ، فَلَمَّا انْجَلَى عَنْهُ، قَالَ ((وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتُيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً)).
Kutoka kwa ‘Abdullaah amesema: Tulipokuwa tunatembea na Nabiy (صلى الله عليه وآله وسلم) kupitia magofu ya Madiynah na alikuwa anatembea kwa kuegemea kuti la mtende. Wakapita baadhi ya Mayahudi wakaambizana na wenzao: “Muulizeni kuhusu roho.” Baadhi yao wakasema: “Msimuulize jambo huenda akawapa jibu litakalowachukiza.” Lakini wengine wakasisitiza wakasema: “Tutamuuliza!” Mmoja wao alisimama na aliuliza, “Yaa Abal-Qaasim! Roho ni nini?” Nabiy (صلى الله عليه وآله وسلم) akanyamaza. Nikadhani alikuwa akipokea Wahyi. Kwa hiyo nikasubiri mpaka hali ile (ya kufunuliwa Wahyi) iwe imekwisha. Kisha Nabiy (صلى الله عليه وآله وسلم) akasoma:
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ ۖ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا ﴿٨٥﴾
Na wanakuuliza kuhusu roho. Sema: Roho ni katika amri ya Rabb wangu. Na hamkupewa ujuzi isipokuwa kidogo tu. [Al-Israa: 85]
[Al-Bukhaariy – Kitaab Al-‘Ilm]
أسْبابُ النُّزُول
Asbaabun-Nuzuwl
Sababu Za Kuteremshwa (Baadhi Ya Suwrah Na Aayaat Za Qur-aan)
Imekusanywa na: Alhidaaya.com [4]
017-Asbaab Nuzuwl Suwrah al-Israa Aayah 110
Kauli Yake Allaah (سبحانه وتعالى):
قُلِ ادْعُوا اللَّـهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَـٰنَ ۖ أَيًّا مَّا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا ﴿١١٠﴾
Sema; Muiteni Allaah au muiteni Ar-Rahmaan, vyovyote mtakavyomwita basi Yeye Ana Majina Mazuri kabisa. Na wala usisome kwa jahara Swalaah yako na wala usiifiche kimya kimya, bali shika njia ya wastani baina yake. [Al-Israa: 110]
Sababun-Nuzuwl:
حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، عَنْ هُشَيْمٍ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ـ رضى الله عنهما ((وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا)) قَالَ أُنْزِلَتْ وَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُتَوَارٍ بِمَكَّةَ، فَكَانَ إِذَا رَفَعَ صَوْتَهُ سَمِعَ الْمُشْرِكُونَ فَسَبُّوا الْقُرْآنَ وَمَنْ أَنْزَلَهُ وَمَنْ جَاءَ بِهِ. وَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى: ((وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا)) لاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ حَتَّى يَسْمَعَ الْمُشْرِكُونَ، وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا عَنْ أَصْحَابِكَ فَلاَ تُسْمِعُهُمْ: ((وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلاً)) أَسْمِعْهُمْ وَلاَ تَجْهَرْ حَتَّى يَأْخُذُوا عَنْكَ الْقُرْآنَ. البخاري
Ametuhadithia Musaddad kutoka kwa Hushaym kutoka kwa Abuu Bishr, kutoka kwa Sa’iyd bin Jubayr kutoka kwa Ibn ‘Abaas (رضي الله عنهما) kuhusu Kauli ya Allaah (عز وجل):
وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا
Na wala usisome kwa jahara Swalaah yako na wala usiifiche kimya kimya…
Amesema: “Aayah hii iliteremshwa ilhali Rasuli wa Allaah (صلى الله عليه وآله وسلم) amejificha Makkah. Alikuwa akiipandisha sauti yake katika kusoma Qur-aan, walipomsikia washirikina, wakaitukana Qur-aan na wakamtukana Aliyeiteremsha na aliyeileta. Basi Allaah (عز وجل) Akasema:
وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا
Na wala usisome kwa jahara Swalaah yako na wala usiifiche kimya kimya…
Yaani: Usiisome kwa sauti kubwa hadi kwamba washirikiana wakusikie (kisha waitukane).
وَلَا تُخَافِتْ بِهَا
na wala usiifiche kimya kimya
Yaani: Usiisome kimya kimya hadi kwamba Swahaba zako wasiisikie unapowasomea washindwe kujifunza kwayo,
وَابْتَغِ بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا
bali shika njia ya wastani baina yake.
Yaani: Wasikilizishe (Swahaba) kiasi cha kuisikia kwao.
[Al-Bukhaariy Kitaab At-Tawhiyd]
Pia,
عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ قَالَتْ نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا فِي الدُّعَاءِ.
Kutoka kwa ‘Aaishah (رضي الله عنها) kwamba Iliteremka Aayah hii:
وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا
Na wala usisome kwa jahara Swalaah yako na wala usiifiche kimya kimya...
Kasema: “Inahusiana na Du’aa.”
[Al-Bukhaariy - Kitaab At-Tawhiyd, Kitaab At-Tafsiyr, na Muslim – Kitaab Asw-Swalaah]
Links
[1] https://www.alhidaaya.com/sw/taxonomy/term/238
[2] http://www.alhidaaya.com/sw/
[3] https://www.addtoany.com/share#url=https%3A%2F%2Fwww.alhidaaya.com%2Fsw%2Fnode%2F10419&title=017-Asbaabun-Nuzuwl%3A%20Al-Israa%20%20
[4] http://alhidaaya.com
[5] https://www.addtoany.com/share#url=https%3A%2F%2Fwww.alhidaaya.com%2Fsw%2Fnode%2F10421&title=057-Asbaabun-Nuzuwl%3A%20Al-Israa%20Aayah%20057%3A%20%D8%A3%D9%8F%D9%88%D9%84%D9%8E%D9%80%D9%B0%D8%A6%D9%90%D9%83%D9%8E%20%D8%A7%D9%84%D9%91%D9%8E%D8%B0%D9%90%D9%8A%D9%86%D9%8E%20%D9%8A%D9%8E%D8%AF%D9%92%D8%B9%D9%8F%D9%88%D9%86%D9%8E%20%D9%8A%D9%8E%D8%A8%D9%92%D8%AA%D9%8E%D8%BA%D9%8F%D9%88%D9%86%D9%8E%20%D8%A5%D9%90%D9%84%D9%8E%D9%89%D9%B0%20%D8%B1%D9%8E%D8%A8%D9%90%D9%91%D9%87%D9%90%D9%85%D9%8F%20%D8%A7%D9%84%D9%92%D9%88%D9%8E%D8%B3%D9%90%D9%8A%D9%84%D9%8E%D8%A9%D9%8E%20%D8%A3%D9%8E%D9%8A%D9%91%D9%8F%D9%87%D9%8F%D9%85%D9%92%20%D8%A3%D9%8E%D9%82%D9%92%D8%B1%D9%8E%D8%A8%D9%8F%20%D9%88%D9%8E%D9%8A%D9%8E%D8%B1%D9%92%D8%AC%D9%8F%D9%88%D9%86%D9%8E%20%D8%B1%D9%8E%D8%AD%D9%92%D9%85%D9%8E%D8%AA%D9%8E%D9%87%D9%8F
[6] https://www.addtoany.com/share#url=https%3A%2F%2Fwww.alhidaaya.com%2Fsw%2Fnode%2F10445&title=059-Asbaabun-Nuzuwl%3A%20Al-Israa%20Aayah%20059%3A%20%20%D9%88%D9%8E%D9%85%D9%8E%D8%A7%20%D9%85%D9%8E%D9%86%D9%8E%D8%B9%D9%8E%D9%86%D9%8E%D8%A7%20%D8%A3%D9%8E%D9%86%20%D9%86%D9%91%D9%8F%D8%B1%D9%92%D8%B3%D9%90%D9%84%D9%8E%20%D8%A8%D9%90%D8%A7%D9%84%D9%92%D8%A2%D9%8A%D9%8E%D8%A7%D8%AA%D9%90%20%D8%A5%D9%90%D9%84%D9%91%D9%8E%D8%A7%20%D8%A3%D9%8E%D9%86%20%D9%83%D9%8E%D8%B0%D9%91%D9%8E%D8%A8%D9%8E%20%D8%A8%D9%90%D9%87%D9%8E%D8%A7%20%D8%A7%D9%84%D9%92%D8%A3%D9%8E%D9%88%D9%91%D9%8E%D9%84%D9%8F%D9%88%D9%86%D9%8E
[7] https://www.addtoany.com/share#url=https%3A%2F%2Fwww.alhidaaya.com%2Fsw%2Fnode%2F10422&title=085-Asbaabun-Nuzuwl%3A%20Al-Israa%20Aayah%20085%3A%20%D9%88%D9%8E%D9%8A%D9%8E%D8%B3%D9%92%D8%A3%D9%8E%D9%84%D9%8F%D9%88%D9%86%D9%8E%D9%83%D9%8E%20%D8%B9%D9%8E%D9%86%D9%90%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%91%D9%8F%D9%88%D8%AD%D9%90%20%DB%96%20%D9%82%D9%8F%D9%84%D9%90%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%91%D9%8F%D9%88%D8%AD%D9%8F%20%D9%85%D9%90%D9%86%D9%92%20%D8%A3%D9%8E%D9%85%D9%92%D8%B1%D9%90%20%D8%B1%D9%8E%D8%A8%D9%90%D9%91%D9%8A%20%D9%88%D9%8E%D9%85%D9%8E%D8%A7%20%D8%A3%D9%8F%D9%88%D8%AA%D9%90%D9%8A%D8%AA%D9%8F%D9%85%20%D9%85%D9%90%D9%91%D9%86%D9%8E%20%D8%A7%D9%84%D9%92%D8%B9%D9%90%D9%84%D9%92%D9%85%D9%90%20%D8%A5%D9%90%D9%84%D9%91%D9%8E%D8%A7%20%D9%82%D9%8E%D9%84%D9%90%D9%8A%D9%84%D9%8B%D8%A7
[8] https://www.addtoany.com/share#url=https%3A%2F%2Fwww.alhidaaya.com%2Fsw%2Fnode%2F10423&title=110-Asbaabun-Nuzuwl%3A%20Al-Israa%20Aayah%20110%3A%20%D9%88%D9%8E%D9%84%D9%8E%D8%A7%20%D8%AA%D9%8E%D8%AC%D9%92%D9%87%D9%8E%D8%B1%D9%92%20%D8%A8%D9%90%D8%B5%D9%8E%D9%84%D9%8E%D8%A7%D8%AA%D9%90%D9%83%D9%8E%20%D9%88%D9%8E%D9%84%D9%8E%D8%A7%20%D8%AA%D9%8F%D8%AE%D9%8E%D8%A7%D9%81%D9%90%D8%AA%D9%92%20%D8%A8%D9%90%D9%87%D9%8E%D8%A7%20%D9%88%D9%8E%D8%A7%D8%A8%D9%92%D8%AA%D9%8E%D8%BA%D9%90%20%D8%A8%D9%8E%D9%8A%D9%92%D9%86%D9%8E%20%D8%B0%D9%8E%D9%B0%D9%84%D9%90%D9%83%D9%8E%20%D8%B3%D9%8E%D8%A8%D9%90%D9%8A%D9%84%D9%8B%D8%A7%20